De overheid hoopt de problemen bij spoorbeheerder ProRail op te lossen door het bedrijf weer naar zich toe te trekken.
Maar dat lost erg weinig op en levert vooral problemen op voor de NS, zeggen hoogleraren Janka Stoker (Leiderschap en Organisatieverandering) en Harry Garretsen (‘International Economics & Business) van de Rijksuniversiteit Groningen tegen Business Insider.
De regering zou in de ministerraad van afgelopen vrijdag hebben besloten om van de spoorbeheerder een zelfstandig bestuursorgaan te maken, nadat het bedrijf eerst twintig jaar lang was geprivatiseerd. Het kabinet zou zo het onderhoud aan het spoor willen verbeteren, seinstoringen laten afnemen en hoopt beter zicht te krijgen op de financiën.
“Niemand ontkent dat er problemen zijn bij ProRail, maar als het alleen hierbij blijft – gewoon de organisatie weer onder een ministerie inkapselen – zie ik niet in waarom het bedrijf dan beter zou presteren”, zegt Garretsen.
Simplistisch plan voor ProRail
Als dit inderdaad het plan van de overheid is, dan wordt er in Den Haag veel te simplistisch nagedacht over ProRail en de NS, beargumenteren de twee hoogleraren.
De twee bedrijven kunnen volgens hen niet los van elkaar worden gezien. Als ProRail dichter bij de overheid wordt getrokken, komt indirect ook de NS dichterbij de staat te staan.
De NS heeft nu al de minister van Financiën als enige aandeelhouder, maar zal in de toekomst ook nog eens het ministerie van Infrastructuur en Milieu als belangrijkste zakenpartner krijgen. “Dat maakt de situatie er niet veel transparanter op en zorgt alleen maar voor meer misverstanden”, aldus Garretsen.
Niet netjes
Stoker vreest voor ongefundeerd optimisme: “Kennelijk denkt de overheid dat zij het bedrijf beter kan leiden dan het huidige management.” Volgens haar verandert er misschien wat op papier, maar is het uiteindelijke verschil beperkt. “Het wordt niet opeens een heel ander bedrijf.”
Ook komt het moment van het besluit op een erg vreemd moment, vindt Stoker. ProRail kreeg een paar maanden geleden nog een nieuw management. “Een paar maanden later is het opeens genoeg geweest. Dat vind ik niet erg netjes. Gun ze even de tijd om orde op zaken te stellen.”
Hoe moet het dan wel? Goede vraag, geeft Garretsen toe: “Een optimaal antwoord bestaat niet.”
In ieder geval moet er een analyse worden gemaakt waarbij ook de NS betrokken wordt, zegt Garretsen. Ook moet er helder worden gemaakt wat de overheid moet doen, wat aan de markt over wordt gelaten en hoe de interne organisatie in elkaar steekt. “Misschien ligt er over twee maanden een heel goed plan, hoor. Maar als dit het is, is er nog helemaal niets opgelost.”